به گزارش مشرق، بیایید ابتدا با این واقعیت شروع کنیم: گفتن اینکه مشتریان عاشق خرید کردن از آمازون دات کام هستند، دست کم گرفتن حقیقت ماجراست.
هر سال بعد از سال دیگر این غول تجارت الکترونیک و محاسبات ابری ( (cloud computing 23 ساله، تقریبا در صدر ارتباطات عاطفی که یک شرکت با مشتریانش برقرار می کند، رده بندی می شود. بر اساس مطالعه ای دیگر این شرکت از این نظر حتی اپل را به عنوان محبوب ترین برند فناوری پشت سر می گذارد.
بیشتر از 100 میلیون مشترک آمازون در سراسر جهان به این شرکت کمک کرده اند تا سال گذشته بیش از 160 میلیارد دلار از فروش های خالص خود به دست آورد. آمازون دات کام هم اکنون اولین مقصد در جستجوهای محصول قراردارد و گوگل را در بازی خودش شکست داده است. انتظار می رود که آمازون و فروشندگان شخص ثالث آن (که آمازون از آنها هزینه و کمیسیون دریافت می کند) 49 درصد بازار گسترده تجارت الکترونیکی خرده فروشی آمریکا را تا آخر سال جاری از آن خود کند.
اکنون که ما این رابطه عاشقانه مشتریان آمریکایی را با «فروشگاه همه چیز» بررسی کرده ایم، بیایید به برخی از مشکلاتی که برخی از مردم با این «شیوه آمازونی» دارند نگاهی بیندازیم.
آمازون در سال های اخیر از چندین جبهه آماج انتقاد قرار داشته است، از رفتار آن با کارکنان انبارهایش گرفته تا تلاش های آن برای کسب تخفیف های مالیاتی و دیگر یارانه های ایالتی و محلی و نیز نحوه استفاده این شرکت از داده های گردآوری شده از فروشندگان شخص ثالث خود در پلتفرم «مارکت پلیس» که گفته می شود برای فروش محصولات خود به قیمتی پایین تر از قیمت آنها بهره برداری می کند.
سالون با هدف رسیدن به پاسخی برای این انتقادات با آمازون تماس گرفت. یکی از سخنگویان این شرکت در ارتباط با شرایط کاری حاکم بر انبارهای این شرکت، در ایمیلی پاسخ داد که آمازون «هر ادعایی را که ما از آن مطلع می شویم مورد تحقیق قرار می دهد و اگر مشکلی وجود داشته باشد آن را اصلاح می کند.»
این سخنگو نوشته است: «مشاغل خوبی با دستمزد های به شدت رقابتی و مزایای کامل وجود دارد. ما همه را تشویق می کنیم تا پرداخت ها و مزایای ما را با دیگر خرده فروشی ها مقایسه کنند.»
در ارتباط با این ادعا که آمازون از داده های فروشندگان برای رقابت علیه آنان بهره برداری می کند، این سخنگو در ایمیل خود گفت که آمازون «همین اطلاعات را که به شکل آنلاین یا آفلاین از هر خرده فروشی درمورد اقلامی که در فروشگاهش می فروشد دارد و این اطلاعات نظیر «بهترین فروشندگان، بهترین رهبران کسب و کارها، توصیه ها و بررسی ها به طور علنی در دسترس همگان قرار دارد.»
در ارتباط با دنبال کردن محرک های ایالتی و محلی این شرکت نظیر تخفیف های مالیاتی و دیگر اعتبارات، آمازون گفته است که استفاده از محرک های در نظر گرفته شده از سوی دولت های محلی به تمام شرکت ها عرضه شده و اینکه در سال 2016 این شرکت 3600 شغل مستقیم و 2400 شغل غیرمستقیم در هر یک از شهرهای دارای جمعیت کمتر از یک میلیون نفر ایجاد کرده است. آمازون می گوید که این شرکت از سال 2011 تا 2016 بیشتر از 100 میلیارد دلار در آمریکا سرمایه گذاری کرده است.
منتقدان ادغام و بزرگ شدن شرکت ها می گویند که یک شرکت مورد بیشترین اقبال از سوی مشتری بودن - چیزی که آمازون دات کام به آن مباهات می کند- به این معنا نیست که راهبرد کسب و کار آن باید از بازرسی های ضد تراست مصون باشد. آنها می گویند که آمریکاییان تنها مشتریان کالاها و خدمات نیستند؛ آنها کارگران، مالیات دهندگان، صاحبان کسب و کارهای کوچک و شهروندان نیز هستند. قانونگذاران آمریکایی ضد تراست، با تمرکز تقریبا انحصاری بر مسائل حفاظت از مشتری، رفتار شرکتی مشکل آفرینی را که مشکلات دیگری را برای اقتصاد به وجود می آورد نادیده گرفته اند.
ناتوانی قوانین ضد تراست آمریکا از برخورد با نحوه عملکرد شرکت های فناوری از جمله آمازون، سرفصل یک گزارش تحقیقی پر خواننده در سال گذشته بود که لینا خان دانشجوی حقوق دانشگاه ییل انجام داده بود. در این جزوه با عنوان «پارادوکس ضد تراست آمازون» خان می گوید که این تمرکز خاص بر «رفاه مشتری»، قانونگذاران قوانین ضد تراست آمریکایی را «از توجه به ساختارهای قدرت بازار در اقتصاد مدرن غافل کرده است.»
اندازه و میزان نفوذ آمازون به این منجر شده که برخی از قانونگذاران ضد تراست خواستار آن شوند که نگاه طولانی تر و دقیق تری را به مدل بنیادین کسب و کار این شرکت بیندازند و سوابق تاریخی مداخله این قوانین را از جمله در تراست های راه آهن اواخر دهه 1800 مورد توجه قرار دهند که به صدور اولین حکم دیوان عالی در حمایت از حق دولت فدرال آمریکا جهت وضع قوانین برای کارآفرینی های خصوصی که بر منافع عمومی تاثیر می گذارند، انجامید.
اولیویا لاوچیا پژوهشگر ارشد در «مؤسسه خود اتکایی محلی» و از نویسندگان گزارشی در سال 2016 که آمازون را «نوعی بدیع از قدرت» می نامید، می گوید که این شرکت دارای یک نفوذ ضد رقابتی در هر کسب و کار آنلاینی است که این شرکت تصمیم می گیرد بر آن سیطره یابد.
لاواچیا به سالون گفت: «مردم از واژه «انحصار» استفاده می کنند، کلمه «تکی» را می شنوند و به کلمه «یک» فکر می کنند. و مردم خواهند گفت «ولی آمازون فقط 50 درصد از بازار تجارت الکترونیک آمریکا را در کنترل خود دارد.» اما به نظر من چیزی که ما باید به آن نگاه کنیم این نیست که آمازون 100 درصد بازار تجارت الکتورنیک را کنترل می کند یا 90 درصد آن را.»
یک نماینده این شرکت گفته است که آمازون کمتر از 4 درصد از خرده فروشی آمریکا و کمتر از 1 درصد این بازار را در سطح جهانی کنترل خود دارد. این ارقام شامل تمام مالکان یا اجاره دهندگان خرده فروشی ها نیز می شود. یک گزارش بازاریاب الکترونیکی در ماه جولای برآورد کرد که آمازون چگونه 5 درصد از کل خرده فروشی آمریکا و 49 درصد از تجارت الکترونیک آمریکا را کنترل می کند.
سال گذشته جف ویلک سرپرست بخش مشتریان خارجی آمازون در مصاحبه ای با وال استریت جورنال به طور مبهمی از مدل کسب و کار این شرکت خود دفاع کرد. او گفت: «به نظر من تفاوت بزرگی بین پهنای افقی و عمق عمودی وجود دارد. در تک تک کسب و کارهایی که شما توصیف می کنید ما رقابتی باورنکردنی داریم.»
چیزی که ویلک اساسا در اینجا می گوید این است که اگرچه آمازون دارای بخش های کسب و کار آنلاین زیادی است – از فروش کتاب و ابزارهای دیجیتال گرفته تا خدمات محاسبات ابری به شرکت هایی در سراسر جهان- این تنها بخش آمازون نیست که دارای یک حاشیه رقابتی ناعادلانه است. صدق این دفاع در نحوه تفسیر عبارت «رقابت باورنکردنی» نهفته است.
طبق گفته ال2 تامین کننده اطلاعات کسب و کار، وقتی خریدهای آنلاین دستکم 20 درصد کل خریدهای خرده فروشی را در یک طبقه بندی محصول شامل می شود، آمازون یا بازیگر مسلط در آن طبقه بندی هست یا به این بازیگر تبدیل می شود. تاکنون آمازون قطعا یک بازیگر بزرگ و ذی نفوذ در حوزه کتاب (چاپی و دیجیتال)، لوازم الکترونیکی مصرف کننده و محاسبات ابری است.
اگرچه بازار پوشاک همچنان به شدت رقابتی باقی مانده است، مورگان استنلی پیش بینی می کند که آمازون به عنوان خرده فروش برتر پوشاک کشور آنلاین یا آفلاین بر والمارت پیشی خواهد گرفت، چرا که مشتریان نسل هزاره ای از راحتی و سهولت آمازون استقبال می کنند (این همان روابط عاشقانه است) و به سرعت در حال تغییر الگوی خرید خود و تهیه لباس و پوشاک خود از طریق اینترنت هستند.
سندیپ واهیسان، مشاور سیاستگذاری در موسسه بازارهای باز، اندیشکده ای که فعالیت های خود را به افشای رفتار انحصارگرانه در آمریکای شرکتی اختصاص داده، می گوید که قوانین ضد تراست آمریکا برای مقابله با مسائلی چون استفاده ادعایی آمازون از داده های ارائه شده از سوی فروشندگان شخص ثالث خود برای رقابت مستقیم با آنان ناکافی هستند.
واهیسان به سالون گفت: «این امر بی سابقه ای نیست. سی وی اس، والمارت و دیگر خرده فروشی ها برچسب های خصوصی را با الگوی مشابهی درست کرده اند. اما اگر بخواهید محصولاتی را به شکل آنلاین بفروشید، آمازون بسیار قدرتمند و تعیین کننده است. عرضه کنندگان هیچ گزینه دیگری جز سپردن کسب و کار خود به آمازون ندارند.»
سالون از منتقدان خواست تا توضیح دهند که سیطره آمازون بر خرده فروشی آنلاین را چگونه می توان مهار کرد. آنها تایید کرده اند که گره اصلی مسئله در نقش دوگانه آمازون به عنوان یک فروشنده مستقیم کالاهای خرده فروشی و تامین کننده یک پلتفرم تجارت آنلاین برای خودش و برای فروشندگان شخص ثالث خود نهفته است. در چنین رابطه ای یک تضاد منافع ذاتی وجود دارد، چرا که آمازون غالبا همان کالاهایی را می فروشد که فروشندگان دیگر در فروشگاه اینترنتی آن به فروش می رسانند و این شرکت نه تنها از آنان هزینه و کمیسیون دریافت می کند، بلکه مقادیر هنگفتی داده های باارزش نیز از آنها گردآوری می کند.
لاوچیا می گوید می توان این استدلال را مطرح کرد که پلتفرم بازار آمازون را باید چون یک خدمات رفاهی قانونگذاری کرد که در آن قوانین عاملان مشترک قابل اعمال باشد تا این اطمینان حاصل شود که تمام فروشندگان از دسترسی و مزیت برابری برخوردار خواهند بود. کسب و کار آمازون در فروش مستقیم کالاهای دیگران به مصرف کننده، دسترسی انحصاری آن را به داده های انحصاری فروشندگان شخص ثالث در فروشگاه اینترنتی آمازون قطع خواهد کرد.
یک مداخله ضد تراست احتمالی دیگر می تواند هدف قرار دادن خدمات وب آمازون باشد که بر یک سوم از زیرساخت محاسبات ابری جهانی سیطره دارد. این خدمات توسط شرکت های غول آسایی چون کامکست، زیمنس و کلاگز و نیز سازمان های دولتی چون سیا برای ذخیره کردن و پردازش حجم عظیمی از داده ها مورد استفاده قرار می گیرد. ای وی اس به آمازون تعلق دارد، بنابراین شرکت آمازون می تواند از درآمدهای حاصله از ای وی اس برای پشتیبانی از رشد خود در کسب و کارخرده فروشی اش بهره برداری کند.
جداسازی کسب و کار خرده فروشی از پلتفرم فروشندگان شخص ثالث آن، به همه موقعیت برابری را در این فروشگاه اینترنتی خواهد داد. جدا کردن ای وی اس نیز می تواند اثر مشابهی به دنبال داشته باشد و کسب و کار خرده فروشی آمازون را مجبور به پرداخت وجه برای خدمات محاسبات ابری خود کند؛ درست شبیه کاری که نتفلیکس رقیب مرتبط با حوزه سرگرمی این شرکت انجام می دهد.
این اقدامات تهاجمی ضد تراست ممکن است راه حل هایی رادیکال برای معضل سیطره آمازون بر بازار آنلاین به نظر آیند. همچنین با وجود یک دولت فدرال و دیوان عالی که ظاهرا بیشتر یک قرن است با مقوله ادغام شرکت ها و بزرگ شدن آنها رفتار دوستانه تری داشته اند، انجام چنین کاری بسیار نامحتمل به نظر می آید. مشتریان نیز کمتر عاشق آمازون خواهند بود اگر این شرکت مجبور شود حق اشتراک بیشتری را بپردازد و هزینه های حمل را بیشتر کنند که یکی از نتایج اجتناب ناپذیر تجزیه این شرکت خواهد بود.
اما پرسشی که مشتریان آمریکایی باید از خودشان بپرسند این است که آنها خواهان چه نوع اقتصادی برای آمریکا هستند؟
این سئوال تنها به آمازون مربوط نمی شود؛ این سئوال را باید در مورد دیگر شرکت های بزرگی که وزن خود را روی اقتصاد آمریکا می اندازند نیز مطرح کرد. تحقیقات نشان داده اند که قدرت ناشی از ادغام و بزرگ شدن شرکت ها در اقتصاد، می تواند به فشار بر دستمزدها منجر شود، وضعیت نابرابری درآمدها را وخیم تر کند، به توسعه کسب و کارهای کوچک لطمه وارد کند، درآمدهای شرکتی ایالتی و محلی را کاهش دهد و قدرت سیاسی بسیار زیادی را به دست سرمایه گذاران ثروتمندی بسپارد که از مزیت رفتار انحصارگرانه در آمریکای شرکتی بهره مند هستند.
اما شاید یک تغییر اجتماعی در راه باشد. یک دهه بعد از آنکه آمریکای شرکتی و نهادهای نگهبان خواب آلود دولتی موجب ایجاد بدترین رکود در طی 80 سال گذشته شدند و صدمات اقتصادی هنگفتی را به ده ها میلیون نفر وارد آوردند و وضعیت اقتصادی آمریکاییان جوان تر را بدتر از والدینشان کردند، کشور باید ارزیابی دوباره ای به عمل آورد که اقتصاد آمریکا را چگونه باید مدیریت کرد.
لاوچیا می گوید: «به نظر من جنبش ضد انحصار رو به رشدی وجود دارد. من نمی دانم که بر اساس کدام جدول زمانی این اتفاق رخ می دهد، اما ائتلاف فزاینده ای از مدافعان، قانونگذاران، سیاست سازان و نیز مردمی وجود دارد که درحال ربط دادن مشکلات زیادی هستند که ما در کشور شاهد هستیم- نابرابری فزاینده در درآمدها، افزایش نابرابری های منطقه ای – و تمرکز اصلی آن هم بر شرکت ها به خصوص شرکت های بزرگ فناوری قرار دارد.»
اما فعلا روزگار به کام سرمایه گذاران آمازون است.
بهای سهام آمازون ظرف 15 ماه گذشته دو برابر شده و اکنون بیش از 1800 دلار درهر سهم خرید و فروش می شود. ارزش بازار آمازون بزرگ تر از تولید ناخالص داخلی ترکیه است. این شرکت احتمالا یکی دو گام دیگر با تبدیل شدن به دومین شرکت خرید و فروش شده عمومی آمریکا و رسیدن به یک سهم بازار یک تریلیون دلاری - بعد از آنکه اپل در همین ماه جاری به این هدف دست یافت - راه دارد.
شاید در میانه دوران تلخ و گزنده انگیزه یابی ملی که هم اکنون در آن قرار داریم، مصرف کنندگان آمریکایی باید در مورد روابط عاشقانه خود با آمازون بیشتر فکر کنند.
نویسنده: آنجلو یانگ (Angelo Young) روزنامه نگار که با نشریاتی چون نیوزویک، اینترنشنال بیزینس تایمز، عرب نیوز و...همکاری دارد.
